- Instrumentaliści / Kapele
- Bartoń Walenty
- Bednarz Ignacy i Kapela Bednarzy
- Bida Bronisław
- Bielak Czesław
- Bielak Jan
- Bielecki Mieczysław
- Blacha Andrzej
- Borsuk Jacenty
- Bugała Józef
- Butryn Krzysztof
- Butryn Zbigniew
- Bździuchów Kapela
- Cieliszak Mateusz
- Ciupak Michał
- Czajka Władysław
- Daśko Sebastian
- Dudka Bronisław i Kapela Dudków
- Dyjanki Kapela / kapela z Zamchu
- Dziadoszów Kapela
- Dzida Tadeusz
- Futyma Stanisław
- Gilasa Kapela
- Gilów - muzykanci
- Gimple
- Gnap Bronisław
- Góry i Gzika Kapela
- Głaz Stanisław
- Harbuz Tadeusz
- Herda Jan
- Jamroży Wojciech
- Jarosz Eugeniusz
- Kapela dęta z Woli Gródeckiej (Kapela Kimaka)
- Kapela Kotów
- Kapela Lachowiczów
- Kapela z Niemstowa
- Kapela Żurawiczów
- Kałdusiów Kapela
- Kloc Mieczysław
- Kocurów Kapela / Kапела Кoцурів
- Korczak Adam
- Korzan Oleksij / Олексій Корзан
- Kosz Józef
- Kotuła Jan
- Kowal Aleksander
- Kowalski Andrzej
- Kozina Katarzyna
- Krzos Leon i Kapela ze Zdziłowic
- Kucharski Władysław
- Kufera Józef
- Kukiełka Tomasz
- Kula Józef
- Kurczaba Władysław
- Leszczyński Jan
- Magdziarz Bronisław
- Magdziarz Jan
- Magdziarz Stanisław
- Maziarczyk Stefan
- Mazur Franciszek
- Małyszek Paweł
- Małyszek Władysław
- Małyszkowie ze Średniówki
- Momot Wiesław
- Moskal Stefan
- Mucha Jan
- Myszkowski Ludwik i Kapela z Paar
- Nazarowicz Włodzimierz
- Niedźwiedzki Józef
- Oleszczaków braci Kapela
- Paleń Eugeniusz i kapela ze Stojeszyna
- Pawlicha Bazyli
- Pietrykowski Andrzej
- Poździk Walenty
- Pudło Stanisław
- Radej Józef
- Radliński Władysław
- Rawski Bronisław
- Rebizant Jan
- Robak Stanisław
- Rosołowskich Kapela
- Sawa Aleksander
- Serafinów Kapela
- Sirko Jan
- Sitarz Jan
- Skiba Michał
- Skiba Stanisław
- Smerdel Władysław i kapela z Jędrzejówki
- Smutniaków Kapela / Капела Смутняків
- Smylów Kapela
- Stecyk Teodor / Tеодор Cтецик
- Sulowskiego Kapela
- Świś Andrzej
- Szpargała Józef
- Szyjak z Białej
- Tracz Hipolit
- Walczak Marcin
- Widz Leon
- Wojciechowski Jan
- Wypych Józef
- Wypych Paweł
- Zdybel Jan
- Żmijan Jan
- Żuk Roman
- Łagód Piotr
- Łogoźny Kazimierz
- Пилип Романович Віхоть - Pylyp Romanowycz Wichot
- Теодор Фурта - Teodor Furta
- Śpiewacy i śpiewaczki
- Adamczuk Marianna
- Albiniak Józefa
- Baraniak Julia
- Bartnik Karolina
- Bondyra Katarzyna
- Bondyra Teresa
- Borowicz Anna
- Borsuk Franciszka
- Bykowa Eleonora
- Chmiel Anna
- Chmiel Janina
- Dubaj Władysława
- Dubiel Jan
- Dycha Władysława
- Fijałkowska Marianna
- Fijałkowski Stanisław
- Gadzińska Stefania
- Gardias Aniela
- Gilas Józefa
- Gmoch Aniela i zespół "Dolinianki"
- Góra Honorata
- Góra Władysław
- Górska Honorata
- Gołąb Emilia
- Gumiela Agnieszka
- Gumiela Marianna
- Gzik Wojciech
- Głaz Feliksa
- Herda Jan
- Jargiło-Kowalik Maria
- Jedlińska Cyryla
- Jurczyk Kateryna / Катерина Юрчик
- Kamińska Elżbieta
- Kasprzak Aniela
- Kawucha Aniela
- Kimak Leokadia
- Komornik Leokadia
- Korba Anastazja
- Korczak Adam
- Korczak Janina
- Korczak Maciej
- Kotyła Maria
- Kowal Stefania
- Kowalczuk Janina
- Kołodziej Józefa
- Krupa Jan
- Kubina Władysława
- Kulik Marian
- Kurantowicz Antoni
- Lachowicz Wojciech
- Machałek Maria
- Mączka Janina
- Majewska Zofia
- Maksim Anna
- Malec Anna
- Malec Czesław
- Malec Marianna
- Małek Julia
- Małek Władysława
- Małyszek Antoni
- Michałek Helena
- Miksza Jan
- Misiak Łucja
- Myszak Alina
- Okoń Julia
- Oleszek Beata
- Oleszko Stanisława
- Paszko Katarzyna
- Paszko Wojciech
- Pitura Franciszka
- Placha Krystyna i Stefan
- Polska Maria
- Powroźnik Janina
- Pydo Janina
- Rachańska Joanna
- Różańska Karolina
- Rzemieniuk Jakub
- Sałamaja Franciszka
- Skiba Stanisław
- Skrzypek Jerzy
- Smagała Stanisław
- Smerdel Maria
- Sobańska Maria
- Sołtys Wojciech
- Stecyk Teodor / Tеодор Cтецик
- Strumidło Aniela
- Sulowscy Anastazja i Leon
- Sulowska Aniela
- Tuzin Katarzyna
- Uchman Maria
- Wnuk Jan
- Wójcik Anna
- Wybraniec Katarzyna
- Zając Albina
- Zaręba Jan
- Zborowska Irena
- Zielińska Karolina
- Łagowska Karolina
- Łukasik Agnieszka
- Łukasz Stanisława
- Ева Савечко / Ewa Saweczko
- Катерина Кожушко / Kateryna Kożuszko
- Теодор Фурта - Teodor Furta
- Wytwórcy instrumentów
- Dyskografia
- "Czyście radzi czy nie radzi" Zespół śp. z Rudy Solskiej CD
- "Jadąc przez Roztocze" CD
- "Kapela Dudków" CD
- "Stanisław Fijałkowski - portret śpiewaka" CD
- "Tabor w Szczebrzeszynie 2008" CD
- Anna Malec i Kapela Braci Bździuchów
- Lubelskie. Polska pieśń i muzyka ludowa.
- Muzyka Źródeł. Lubelskie CD
- Na rozstajnych drogach CD
- Oj, chmielu, oj nieboże. Najstarsze pieśni z Łukowej. CD
- SPOD NIEBIESKIEJ GÓRY - muzyka Roztocza CD
- Ło Matko Kocheno! Pieśni z Kocudzy CD
- Łukowskie dunaje i kolędy CD
- Inicjatywy
- Muzycy wędrowni
- Orkiestry dęte
- Henryk Welcz "Orkiestry dęte okolic Tomaszowa"
- Kapela dęta i orkiestra z Deszkowic
- Kapela dęta z Dzierążni
- Kapela dęta z Majdanu Górnego
- Kapela dęta z Woli Gródeckiej (Kapela Kimaka)
- Orkiestra Ligajów z Majdanu Grabiny
- Orkiestra Szubartowskiego ze Starej Wsi
- Orkiestra w Szastarce
- Orkiestra w Wierzchowiskach
- Orkiestra z Chrzanowa
- Orkiestra z Dzwoli
- Orkiestra z Jędrzejówki i Hoszni
- Orkiestra z Kocudzy
- Orkiestra z Radzięcina
- Orkiestra z Sokołówki
- Orkiestra z Sułowca
- Orkiestra z Wólki
- Orkiestra z Łady
- Orkiestra Zaburska
- Orkiestry w Błażku
- Zespoły śpiewacze
- "Aleksandrowiacy" z Aleksandrowa
- "Blinowianki" z Blinowa
- "Dorbozianki" z Dorboz
- "Jarzębina" z Kocudzy
- "Jezioranki" z Jezierni
- "Kocudzanki" z Kocudzy
- "Rogóźnianki" z Rogóźna
- "Wesołe gosposie" z Kolonii Sitaniec
- "Zamszanki" z Zamchu
- "Вишиванка" - Лавриків / "Wyszywanka" z Ławrykowa
- Gmoch Aniela i zespół "Dolinianki"
- Hosznianki
- Męski Śpiewaczy Zespół z Godziszowa
- Męski zespół śpiewaczy Branwiacy
- Męski Zespół Śpiewaczy z Bukowej
- Męski Zespół Śpiewaczy „Majdaniacy”
- Zespół "Dunaje"
- Zespół mieszany z Łukowej
- Zespół z Hoszni Ordynackiej
- Zespół z Momot Dolnych
- Zespół z Paar
- Zespół z Rudy Solskiej
- Zespół z Łukowej I
- Zespół z Łukowej IV
- Zespół ze Zdziłowic
- Zespół Żeński z Godziszowa
- Badacze / popularyzatorzy
- Wszyscy wykonawcy
- Miejscowości
- Abramów
- Aleksandrów
- Andrzejów
- Andrzejówka
- Baraki
- Bełżec
- Biała
- Białowola
- Bilsko
- Biskupie
- Blinów
- Bondyrz
- Borowa Góra
- Branew
- Branewka
- Bukowa
- Błażek
- Chmielek
- Chrzanów
- Chłopków
- Ciotusza Nowa
- Dąbrowa
- Deszkowice
- Dorbozy
- Dzierążnia
- Dzwola
- Gałęzów
- Gilów
- Godziszów
- Goraj
- Gorajec-Zastawie
- Grabowica
- Gródki
- Gruszka Zaporska
- Hosznia Abramowska
- Hosznia Ordynacka
- Hrebenne
- Hutków
- jacnia
- Janów Lubelski
- Jarosławiec
- Jędrzejówka
- Jeziernia
- Klekacz
- Kocudza
- Kocudza Górna
- Kolonia Sitaniec
- Kolonia Sitno
- Kolonia Teodorówka
- Komodzianka
- Konstantów
- Kranosbród
- Krzemień
- Księżpol
- Latyczyn
- Lwów - Львів
- Majdan Abramowski
- Majdan Górny
- Majdan Grabina
- Majdan Księżpolski
- Majdan Obleszcze
- Majorat
- Modliborzyce
- Momoty Dolne
- Momoty Górne
- Nawóz
- Nedeżów
- Niedzieliska
- Niemstów
- Nowa Wieś
- Nowe Brusno
- Nowiny
- Olszanka
- Paary
- Piłatka
- Podborcze
- Podhorce
- Podhucie
- Podlesie
- Potoczek
- Potylicz / Потелич
- Radzięcin
- Rata/ Рата
- Rawa Ruska
- Rogóźno
- Rokitów
- Ruda Solska
- Ruda Żurawiecka
- Sąsiadka
- Siemnice
- Smoryń
- Sokołówka
- Sól
- Średniówka
- Stara Wieś
- Stojeszyn
- Sumin
- Sułów
- Sułowiec
- Szarowola
- Szperówka
- Targowisko
- Teodorówka
- Tomaszów Lubelski
- Tworyczów
- Typin
- Udrycze
- Węgliska
- Werchrata / Верхрата
- Wieprzów
- Wieprzowe Jezioro
- Wierzchowiska
- Wilków
- Wola Gałęzowska
- Wola Gródecka
- Wola Radzięcka
- Wólka Ratajska
- Wywłoczka
- Władysławów
- Żabno
- Zaburze
- Zagrody
- Zakłodzie
- Zamch
- Zaporze
- Zaraszów
- Zarudzie
- Zastawie
- Załawcze
- Zdzisławice
- Zdziłowice
- Zofianka
- Żurawie
- Żurawnica
- Zynie
- Łada
- Łówcza
- Łubcze
- Łukowa
- Великий Дорошів (Doroszew Wielki)
- Жо́вква / Żółkiew
- Лавриків / Ławryków
- Магерів / Magierów
- Gminy
- Gmina Aleksandrów
- Gmina Adamów
- Gmina Batorz
- Gmina Bełżec
- Gmina Biłgoraj
- Gmina Bychawa
- Gmina Chrzanów
- Gmina Cieszanów
- Gmina Dzwola
- Gmina Frampol
- Gmina Godziszów
- Gmina Goraj
- Gmina Horyniec-Zdrój
- Gmina Janów Lubelski
- Gmina Jarczów
- Gmina Krasnobród
- Gmina Krynice
- Gmina Księżpol
- Gmina Lubaczów
- Gmina Lubycza Królewska
- Gmina Modliborzyce
- Gmina Narol
- Gmina Nielisz
- Gmina Obsza
- Gmina Potok Wielki
- Gmina Rachanie
- Gmina Radecznica
- Gmina Sitno
- Gmina Stary Zamość
- Gmina Susiec
- Gmina Sułów
- Gmina Szastarka
- Gmina Szczebrzeszyn
- Gmina Tarnawatka
- Gmina Tereszpol
- Gmina Tomaszów Lubelski
- Gmina Turobin
- Gmina Werbkowice
- Gmina Wysokie
- Gmina Zakrzew
- Gmina Zakrzówek
- Gmina Zamość
- Gmina Zwierzyniec
- Gmina Łukowa
- Lublin
- Rachanie
- rejon żółkiewski
- Łukowa
- AUDIO - gatunki muzyczne
- skrzypce
- oberek
- walc
- instrumentalna
- śpiew obrzędowy
- weselne
- liryka
- kolęda / pastorałka / życząca / gospodarska
- żniwne/dożynkowe
- polka
- śpiew męski
- pieśni nabożne / religijne
- dęte
- przyśpiewki
- pieśni dziadowskie
- pieśni stanowe
- kołysanki
- pieśni żołnierskie / wojenne
- ballady
- podróżniak
- sieroce
- pasterskie
- zalotne / miłosne
- patriotyczne
- pieśni o świętych
- żartobliwe
- mazurek
- marsz
- chrzcinne
- zastolne
Orkiestra Zaburska
Orkiestra
została założona wiosną 1926 roku. Powstała z kilku
rozproszonych grup muzycznych z okolic Radecznicy: Latyczyna,
Mokregolipia, Zaporza. Muzycy orkiestry pochodzili z wsi: Zaburze, Radecznica, Podlesie Małe, Latyczyn, Chłopków, Dzielce, Gruszka Zaporska, Mokrelipie. Pierwszym kapelmistrzem został Michał
Krukowski z Zaburza (1900-1978). Spotkania odbywały się
Mokrymlipiu, gdyż tamtejsza grupa była najsilniejsza z
istniejących. Orkiestra powstała przed Wielkanocą, jednak za jej
oficjalny początek uznaje się występ 3 maja 1926 roku w ramach
obchodów państwowo-kościelnych w Mokrymlipiu. W tym pierwszym
składzie grali: Marcin Cieplak, X. Franczak, Jan Głąb, Jan
Gumieniak, Paweł Gumieniak, Jan Kotyła, Stanisław Kosik, Antoni
Kosz, Jan Krasula, Michał Krukowski, Wacław Nachajski, Paweł
Pietrzniak, Paweł Smarkala, Paweł Wachowicz, Józef Wędzina.
Michał Krukowski był kapelmistrzem do 1934 roku, gdy zrzekł się
tego obowiązku na rzecz funkcji sołtysa, pozostając jednak w
składzie orkiestry. Kolejnym kapelmistrzem został Paweł Smarkala
(1905-1966). W latach 30. orkiestra miała już wyrobioną markę i
była chętnie zapraszana na wesela, pogrzeby i potańcówki w
szerokiej okolicy. Brała też udział w licznych oficjalnych
uroczystościach, takich jak obchody święta ludowego w
Szczebrzeszynie i Zamościu.
W
okresie okupacji niemieckiej działalność została praktycznie
zawieszona, za wyjątkiem dwu okazjonalnych występów (pogrzeb i
wesele). Wspomina się również o epizodzie z 1941 roku, kiedy wśród
stacjonujących na tych terenach oddziałów Wehrmachtu szykujących
się do ofensywny na ZSRR znalazła się orkiestra dęta. Doszło
wtedy do swoistego pojedynku miejscowych muzyków z Niemcami, w
którym „goście” – w ocenie przysłuchujących się
mieszkańców – wypadli słabo, co znalazło wyraz w o wiele
intensywniejszej owacji dla „gospodarzy”. Na szczęście
niemieccy żołnierze, choć wpadli ponoć we wściekłość,
ograniczyli się do odebrania „zaburskim” swoich instrumentów.
Ożywienie działalności nastąpiło w drugiej połowie lat
40., a początek lat 50. to okres szczególnie intensywnej
działalności. Muzycy wspominali ten okres jako czas istnej harówki,
„twistowskiej galopady”, jak określa to kronikarz zespołu
Stanisław Zybała, kiedy wesela, zabawy, oprawy muzyczne
uroczystości kościelnych zdarzały się przez kilka dni w tygodniu.
Oprócz tradycyjnych dla wiejskiej orkiestry form występów pojawiły
się w tej epoce zupełnie nowe okazje do grania, związane z nową
rzeczywistością i polityką kulturalną PRL: festiwale i konkursy,
uroczystości państwowe, oprawy zjazdów organizacji społecznych
czy oficjalnych dożynek na szczeblu gminnym, wojewódzkim, a nawet
centralnym. Wtedy też najwięcej było dalekich wyjazdów. Wśród
bardziej odległych miejsc, gdzie występowała orkiestra, wymienia
się m.in. Szczecin (Ogólnopolski Zlot Orkiestr Dętych, 1953)
Poznań (ogólnopolskie dożynki, 1951), Kwietniewo koło Olsztyna,
Kraków, Lublin. A do tego dziesiątki miejscowości całej
Zamojszczyzny. Bywało, że w nawale zleceń orkiestra łączyła
siły z innymi zespołami z okolicy, np. z Radzięcina czy
Jędrzejówki.
Paweł
Smarkala był kapelmistrzem aż do swojej śmierci w 1966 r. Po nim
kierownictwo orkiestry objął jego syn Henryk Smarkala z Dzielec.
Problemy zdrowotne spowodowały jednak, że po niedługim czasie
dyrygentem oraz kapelmistrzem został Stanisław Smarkala z Zaporza
(1921-2005), muzyk związany z orkiestrą od wczesnej młodości
przez niemal siedem dziesięcioleci. Po śmierci Stanisława Smarkali
nastąpił podział funkcji związanych z działalnością orkiestry.
Dyrygentem został Stanisław Woźnica pochodzący z Zaporza, obecnie
mieszkający w Zamościu, zaś stanowisko kapelmistrza objął
Edward Olech z Podborcza. Obaj panowie zajmują powierzone im
funkcje do dzisiejszego dnia. Obecnie w strukturach organizacyjnych
orkiestry funkcjonuje także stanowisko prezesa oraz skarbnika.
Pierwszym prezesem (tamburmajorem)
był Alfred Bartnik z Radecznicy, zaś aktualnie stanowisko to
zajmuje Zbigniew Batorski, również z Radecznicy. Funkcję skarbnika
pełni Józef Woźnica z Zaporza.
Za
swoją działalność społeczną orkiestra i jej członkowie
otrzymali wiele wyróżnień, dyplomów i innych nagród honorowych,
w tym wielokrotne wyróżnienia Urzędu Wojewódzkiego w Zamościu w
latach 70. za upowszechnianie kultury, wyróżnienie Ministra Kultury
i Sztuki (1994) oraz Komendanta Głównego Państwowej Straży
Pożarnej (1996). Niemało było również sukcesów na przeglądach
i festiwalach. Do najwyżej przez członków zespołu cenionych
należą m.in. I nagroda na II Przeglądzie Orkiestr Dętych Polski
Południowej w Pińczowie w 1974 roku i pierwsze miejsce w
Przeglądzie Orkiestr Dętych w Krasnobrodzie w roku 2008.
Orkiestra
funkcjonuje współcześnie w rozbudowanym, wielopokoleniowym
składzie dochodzącym do 30 osób. Stopniowo odchodzą starsi
muzycy, pamiętający tradycyjne wesela z orszakiem prowadzonym przez
orkiestrę na konnym wozie. Ich miejsce zajmuje po części młodzież
(również dziewczęta). Zmieniły się też okazje do grania.
Rzadziej niż kiedyś zdarza się grać do tańca, choć trafiają
się zaproszenia, takie jak „Noc Tańca” na warszawskim festiwalu
„Wszystkie Mazurki Świata” w 2010 roku. Obecni członkowie
orkiestry wywodzą się z miejscowości położonych do 30 km od
Zaburza. Muzyczną pasję łączą w większości z prowadzeniem
gospodarstwa.
Przez
dziewięć dziesięcioleci członkowie orkiestry i kolejni dyrygenci
pozyskiwali repertuar od znajomych kapelmistrzów orkiestr wojskowych
i cywilnych, innych znajomych muzyków. Nowsze utwory były
rozpisywane na instrumenty przez kapelmistrza Stanisława Smarkalę i
znalazły się w archiwum orkiestry. W tym liczącym już kilkaset
utworów zasobie znajduje się pełen wachlarz melodii tanecznych,
zarówno tradycyjnych, pochodzących z najbliższej okolicy, jak i z
„importu”: walce, polki, oberki, fokstroty, tanga, polonezy,
mazury, kujawiaki. Największą grupę stanowią najróżniejsze
marsze. Poza repertuarem tanecznym w rezerwuarze znajdują się
marsze wojskowe, dziesiątki „uwertur”, „utwory uroczyste
świeckie, społeczne i kościelne”, wiązanki melodii ludowych,
żołnierskich.
Zaburska
orkiestra, w odróżnieniu od wielu innych podobnych formacji, miała
szczęście do dokumentacji. W zbiorach biblioteki gminnej w
Radecznicy znajduje się niezwykle barwnie napisany i bogato
ilustrowany archiwalnymi fotografiami maszynopis historii orkiestry
do roku 1975, autorstwa Stanisława Zybali. Wiele fotografii i
nagrania archiwalne dostępne są na poświęconej Zaburzu, w tym
orkiestrze, stronie internetowej Grzegorza Krukowskiego, dostępnej
pod adresem www.ujk.edu.pl/strony/kruk/zaburze/.
Bogatą kolekcję nagrań audio z okresu ponad 20 lat wykonał
Stanisław Marchewka, jeden z wieloletnich członków grupy.
Bibliografia
- strona orkiestry z wieloma fotografiami, kalendarium oraz nagraniami
Dyskografia:
- Spod Niebieskiej Góry - muzyka Roztocza, In Crudo 2010, jeden utwór: oberek
- Przy onej dolinie. Zaburze, Radecznica, Roztocze Szczebrzeszyńskie. Muzyka tradycyjna i jej wykonawcy + 2 CD z muzyką
Copyright 2012-2021 Towarzystwo dla Natury i Człowieka.
fotografia w nagłówku: Marcin Pietrusza